Supply chains stabiliseren en het consumentenvertrouwen groeit in 2023

De afgelopen jaren waren een ‘rollercoaster’ voor e-commercebedrijven. De Covid-19 pandemie duwde de hele industrie vooruit, maar veroorzaakte ook aanzienlijke problemen aan de aanbodzijde. In 2022 zagen we dat de verkooppiek veroorzaakt door de pandemie stagneerde. Bedrijven hadden het moeilijk door de stijgende inflatie en de wereldwijde energiecrisis. Vaste kosten werden opgedreven en creëerde onzekerheid bij de consument. In deze blog blikken Wiebe Konter en Sander van den Broek, oprichters van Optiply, terug op 2022 en lichten ze uit wat e-commercebedrijven in 2023 kunnen verwachten.

Wat waren de belangrijkste uitdagingen voor e-commercebedrijven in 2022?

Wiebe: “Onzekerheid bij consumenten. De e-commercemarkt is onderhevig aan het consumentenvertrouwen. Met stijgende inflatie en een energiecrisis op hetzelfde moment, waren er grote zorgen voor zowel B2B- als B2C-bedrijven.”

Sander: “De inflatiepercentages dalen gelukkig weer.”

Wiebe: “Nog steeds heerst er onzekerheid in de toeleveringsketens vanwege de dreiging van mogelijke lockdowns in China. Wanneer die onzekerheid verdwijnt verwacht ik dat we stabielere toeleveringsketens zullen zien. Een indicatie die hiervan is dat de containerprijzen de laatste tijd fors zijn gedaald.”

Heeft Optiply vergelijkbare uitdagingen ervaren?

Sander: “Net als alle bedrijven werden – en worden – ook wij beïnvloed door gebeurtenissen en trends in de markt. Die kunnen erg macro-economisch zijn, maar ze sijpelen altijd door naar de besluitvorming van onze klanten.”

Wiebe: “Bij veel organisaties was er de onzekerheid dat leveranciers ineens hogere kosten konden doorberekenen. Dat had effect op de beslissingen die bedrijven namen, en ja, dat heeft ook invloed gehad op de vraag of bedrijven zaken met ons deden.”

Is er reden om aan te nemen dat de zaken in de lift zitten?

Wiebe: “Het stabiliseert weer. In het eerste kwartaal van 2022 daalden de online productaankopen met 18% ten opzichte van 2021. In het derde kwartaal was dat echter al teruggebracht tot slechts -6%. Het is een trend waarop we kunnen voortbouwen.”

Sander: “Het spijt me dat ik het moet zeggen, maar ik ben er vrij zeker van dat het einde van de energiecrisis nog niet in zicht is. We hebben deze winter wellicht overleefd, maar volgende winter (‘23/’24) wordt lastiger.”

Waarom?

Sander: “Alle grote deals, zoals die met het Midden-Oosten, zijn gemaakt voor 2025 of 2026. Daarnaast profiteren we nu ook van minder Chinees gasverbruik. Maar komende winter wordt het qua aanvoer waarschijnlijk moeilijker.”

Wiebe: “Is dit niet een beetje te macro-economisch?”

Sander: “Nou, het zal zowel bedrijven als consumenten raken. De gasprijs kan de komende winter door het dak gaan. Mensen hebben reden om zich daar zorgen over te maken.”

Wiebe: “Eerlijk gezegd denk ik niet dat dit veel invloed op het consumentenvertrouwen en de bestedingen zal hebben. Als ik naar de cijfers kijk, was er in 2022 slechts 0,2% totale economische krimp (in Nederland) ten opzichte van het voorgaande jaar. Ik begrijp dat mensen zich zorgen maken over de gasprijs, maar we zien momenteel ook een groeiend consumentenvertrouwen. Bovendien zal het afgesproken gas prijsplafond dat vertrouwen alleen maar versterken.”

Sander: “Ik ben gematigd positief. Laat ik het zo zeggen. Het punt is dat we vorig jaar vrijwel geen concurrentie uit China hadden. Dat is de belangrijkste reden waarom de volgende winter zo moeilijk zal zijn.”

Verwachten jullie in 2023 nog meer uitdagingen?

Sander: “Er zijn een aantal factoren die een rol spelen. Ten eerste, wat gaat er in Oekraïne gebeuren? Als er in januari vrede komt, zal dat grote gevolgen hebben voor Europa en de gasprijs. Maar dat is iets wat niemand kan voorspellen. Ten tweede, blijft China open? Als dat gebeurt, zullen de supply chains verder stabiliseren. Als ze echter onvoorspelbaar blijven, kunnen we problemen verwachten. Zie het zo: China dicht is goed voor de gasprijs maar slecht voor de supply chain. China open is goed voor de supply chain, maar slecht voor de gasprijzen.“

Wiebe: “Je ziet in China al een beleid ontstaan waarbij de boel gewoon ‘open’ moet blijven vanwege massaal protest. Ik denk niet dat ze de productie binnenkort zullen stilleggen. Dat zou de productie en de prijzen voor de handel kunnen stabiliseren.”

Sander: “Nou, laten we eerlijk zijn. Zelfs als er in januari vrede komt, zullen de gasprijzen blijven stijgen. Dit blijft een macro-economisch verhaal, maar dat is ook de basis van alles dat we ervaren.”

Hoe zit het met inflatie?

Wiebe: “De kostencrisis draait om inflatie. De ene helft gaat over stijgende energiekosten en de andere helft over de doorberekende energiekosten die resulteren in hogere prijzen van producten en diensten. Het klinkt misschien gechargeerd, maar je ziet dat de inflatie stabiliseert en dat duidt op vertrouwen in de energiemarkt.”

En de voorspelde recessie?

Sander: “Recessie klinkt als kommer en kwel, maar is niets meer dan twee of meer kwartalen economische krimp.”

Wiebe: “Dat klopt. Ik denk dat we in een recessie belanden en dat de e-commerce daardoor zal worden beïnvloed. Maar, vergeet niet dat e-commerce met zo’n 8 tot 10 procent per jaar groeit, dus zelfs als er sprake is van krimp vlakt de groeilijn vooral iets af. Ik geloof echter niet dat de industrie als geheel een grote klap zal krijgen.”

Misschien niet de branche als geheel, maar misschien zullen e-commercebedrijven van bepaalde omvang meer geraakt worden?

Sander: “Laat ik het zo zeggen, en dit is niet gebaseerd op cijfers maar op gevoel – (gevaarlijk terrein voor een datagedreven onderneming!) – ik zie kleine spelers die pas in de afgelopen vier jaar zijn gestart wegvallen. Zij hebben alleen maar groei doorgemaakt en zijn vergeten de fundamenten te leggen die nodig zijn om de afvlakking of inkrimping van de markt op te vangen. Middelgrote bedrijven zetten echter grotere stappen omdat de basis van hun bedrijf er al ligt. Zij kunnen opschalen.”

Wiebe: “Er komt ook een splitsing tussen branches. Consumenten gaan eerst voor de eerste levensbehoeften en zijn waarschijnlijk meer gefocust op de prijsstelling van producten. Denk aan apotheek- en gezondheidsproducten. Die worden waarschijnlijk minder beïnvloed door een verandering in het bestedingsgedrag van consumenten. Aan de andere kant zullen echt grote aankopen nog een jaar moeten wachten. Dat lichten we ook toe in onze blog over inkoopuitdagingen en kansen voor 2023.”

Wat is het advies aan de klanten van Optiply?

Sander: “Het begint ermee dat logistieke processen voordelen opleveren als je ze op grotere schaal uitvoert. Als bedrijf probeer je natuurlijk een compromis te vinden tussen ‘lean’ zijn en je schaalvoordelen benutten. Grote bedrijven worstelen met flexibiliteit of lean en de veel kleinere bedrijven missen de schaal om bepaalde dingen te doen, zoals het implementeren van automatisering. Bij de grotere MKB’ers zie je dat ze het heel efficiënt doen en dat een integratie van Optiply snel kan. Die bedrijven krijgen ook de kans om op te schalen omdat de kleinere bedrijven om hen heen ten onder gaan of rijp zijn voor overname.”

Wiebe: “Is dat ook niet onze tip? Probeer je bedrijf zo flexibel mogelijk in te richten. Je wilt dat de kosten binnen je bedrijf zijn afgestemd op je groei en niet vast staan of vooraf bepaald zijn.”

Sander: “Het komt neer op flexibel en ‘lenig’ zijn. Zeker nu met de personeelsproblemen waar veel bedrijven mee kampen.”

Zien we hier een andere uitdaging voor 2023?

Wiebe: “De personeelstekorten blijven een issue. Zeker voor magazijnpersoneel en winkelpersoneel.”

Sander: “De grote trend is: vergrijzing. We zitten nu op een hoogtepunt met mensen die met pensioen gaan. Daarom is automatisering voor veel bedrijven een belangrijke oplossing.”

Wiebe: “Zeker in magazijnen. Bedrijven moeten in alles slimmer zijn en ervoor zorgen dat hun productiviteit omhoog gaat – voor alle business units.”

Is er sinds begin 2022 iets veranderd in de manier waarop Optiply klanten benadert?

Wiebe: “We begrijpen nu veel beter wie de ‘core’ klanten van Optiply zijn.”

Sander: “We dachten in 2022 dat we onze klantniveaus onder controle hadden, maar dat bleek niet zo te zijn, dus zijn we op zoek gegaan naar een oplossing.”

Wiebe: “In 2022 hebben we een flinke professionaliseringsslag gemaakt, vooral aan de Sales- en Customer Success-kant. Voor ons is het net als ieder ander bedrijf – je pusht hard, bereikt een plafond, zet een aantal dingen ‘goed’ en kan – als het goed is – blijven groeien. Dat is ook het moment waarop veel bedrijven belangrijke beslissingen nemen om een plafond te doorbreken, bijvoorbeeld met het integreren van onze Optiply-app in hun inkoopproces.“

Sander: “Na een paar turbulente jaren komt de e-commerce branche in veel stabieler vaarwater. Om die reden heb ik de indruk dat Optiply in 2023 verder zal groeien.”